නමෝ බුද්ධාය!
මේ ඒ භාග්‍යවත් වූ අරහත් වූ ගෞතම නම් වූ අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේගේ බුද්ධ ශාසනය පවතින යුගයයි. ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ මේ මහා භද්‍ර කල්පයේ පහළ වූ සිව් වැනි බුදුරජාණන් වහන්සේය. සැදැහැබර සිතින් ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේ සරණ ගිය ගිහි පැවිදි ශ්‍රාවක ශ්‍රාවිකා පිරිසට අනුස්මරණීය වූ සිදුවීම් සෑම පුරපසළොස්වක පුන් පොහෝ දිනයකම යෙදී තිබේ.
අඳුරු අහස් ගැබේ පූර්ණ චන්ද්‍රයා නැගෙමින් දුරුතු පුන් පොහෝ දිනයයි මේ උදා වුණේ. පින්බර දුරුතු පොහොය ලක්වාසී බෞද්ධ සැදැහැවතුන් හට සාදුකාර නංවමින් සතුටු විය යුතු දිනයක්.
සිද්ධාර්ථ ගෞතම අපගේ මහාබෝසතාණන් වහන්සේ ගයාවේ නේරංජරා නදිය අසබඩ බෝධි වෘක්ෂයේ සෙවණ යට හිඳිමින් තිලොවම ජයගත්තේ වෙසක් පොහෝ දිනයකයි. ඉන් දෙමසකට පසු බරණැස ඉසිපතන මිගදායේදී ඇසළ පොහෝ දිනයක ඒ සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ උතුම් ධර්ම චක්‍රය ප්‍රවර්ථනය කොට වදාළා. ඒ මිගදාය වනයේදීම ප්‍රථම රහතන් වහන්සේලා හැට නම බිහිකොට වදාළා. අනතුරුව ඒ රහතන් වහන්සේලා දහම් චාරිකාව පිණිස පිටත් කොට ශාස්තෘ වූ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දහසක් ජටිලයින් දමනය කිරීම පිණිස උරුවේල දනව්ව වෙත වැඩම කොට වදාළා.
උරුවේල කාශ්‍යප කියන්නේ පන්සියයක් ජටිල පිරිසක ආචාර්යවරයා. අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේ මුලින්ම වැඩම කළේ මේ උරුවේල කාශ්‍යප ජටිලයාගේ ආශ්‍රමය වෙතටයි. මේ ආශ්‍රමයේ තිබූ ගිනිහල් ගෙයට වැඩම කළ අනන්ත සෘද්ධි ඇති අපගේ බුදුරජාණන් වහන්සේ එහිදී අපලාල නම් ආනුභාව සම්පන්න නාග රාජයෙකුව දමනය කොට වදාළා. ඒ මහා වික්‍රමය දැකලාවත් ඒ ජටිල පිරිසට සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ ගැන සිත පැහැදුණේ නැහැ. මහා කාරුණික බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒ සසරේ කළ පින් ඇති ජටිල පිරිස කෙරෙහි අනුකම්පාවෙන් ඒ අසළ වන පියසේ වැඩ සිටියා.
ඒ දිනවල භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ජටිල පිරිස දමනය කරන අදහසින් නොයෙක් සෘද්ධීන් දිනපතාම සිදු කරනු ලැබුවා. ඒ අතරේ කාශ්‍යප ජටිලයාගේ ආශ්‍රමයේ විශාල යාගයක් කිරීමට කටයුතු සංවිධානය වුණා. ඒ යාගයට උරුවේල කාශ්‍යප ජටිලයාට පැහැදුණු ගිහි පිරිස විශාල වශයෙන් පැමිණෙනවා. ලාභ සත්කාර වලට ගිජු කමින් උරුවේල කාශ්‍යපට මෙහෙම හිතුණා.
“දැන් හෙට යාගයට විශාල යාගයට බොහෝ දායක පිරිසක් ආශ්‍රමයට එනවා. මේ ශ්‍රමණ භවත් ගෞතමයනුත් මේ අසළ වනයේ තමයි ඉන්නේ. හෙට මහා ජනකාය මැද උන්වහන්සේ සෘද්ධියක් එහෙම පෙන්වූවෝතින්, හපොයි ! මගේ ලාභයන් ඔක්කොම පිරීහීයාවි. ඒ නිසා හෙට දවසේ ඒ මහා ශ්‍රමණයා මෙහෙ එන්නේ නැත්නම් කොච්චර හොඳද?”
පරසිත් කියවීමට අතිශයින්ම දක්ෂ වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ උරුවේල කාශ්‍යපගේ මේ සිතුවිල්ල දැක වදාළා. ඒ අනුව උන්වහන්සේ පසු දිනයේ ජටිල ආශ්‍රමයට වැඩම නොකොට උතුරුකුරු දිවයිනට වැඩම කළා. එහිදී ලබාගත් පිණ්ඩපාතය අනවතප්ත විල් තෙරදී වළඳා දිවා විහරණයෙන් වැඩ සිටි ලෝකනායක වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ මහා කරුණා ඇසින් මේ පින්බර දිවයින දැක වදාළා.
එදා දුරුතු මස පුන්පොහෝ දිනයක්. අනාගතයේ බුදුසසුන බබලන මේ ලංකා ද්වීපය සම්බුදු පහසින් පවිත්‍රවත් කරවනු පිණිස ශ්‍රී සම්බුද්ධත්වයෙන් අටමසක් ඉක්ම ගිය ඒ පින්බර දිනයේ ගෞතම අරහත් සම්මා සම්බුදුරජාණෝ ප්‍රථම වරට මේ ලක් දෙරණට වැඩම කොට වදාළ සේක.
ඒ වන විට මේ ලංකාද්වීපය යක්ෂයින්ගේ ග්‍රහණයට ලක් වී තිබුණා. එදින මනෝරම්‍ය වූ මහවැලි ගඟ අසබඩ පිහිටි මහානාග වනය නම් ස්ථානයේ යක්ෂයින්ගේ මහා සභාවක් රැස්වී සිටියා. පුරුෂෝත්තම වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒ යක්ෂ සමාගමයට ඉහළ අහසේ පළඟක් බැඳගෙන වැඩ සිටියා. මහා භයානක වර්ෂාවන් ඇති කළා. ඝණ අන්ධකාරයක් ඇති කොට වදාළා. රැස්ව සිටි සියළු යක්ෂයෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගේ මහා ආනුභාවය අභියස තැති ගත්තා, ලොමුඩහ ගත්තා, බියෙන් වෙවුලමින් ඒ සියළු යක්ෂයෝ භාග්‍යවතුන් වහන්සේගෙන් අභය දානය ඉල්ලා සිටියා.
ඒ මහා අන්ධකාරය දුරුකරවූ බුදුරජාණන් වහන්සේ “එම්බා යක්ෂයෙනි, මම තොපගේ භය පහ කරවමි. තොප සමඟි වී මා හට හිඳගැනීමට ඉඩක් සැකසිය යුතුය”යි පවසා වදාළා. බියෙන් තැති ගෙන සිටිය යක්ෂයෝ “නිදුකාණෙනි, කුඩා ඉඩක් නොව ඔබවහන්සේට මේ ලක්දිවම දෙමි”යි කියමින් ඉඩ සලසා දුන්නා. ඒ ආශ්චර්යවත් මනුෂ්‍ය රත්නය වන සම්මා සම්බුදුරජාණෝ ඒ මොහොතේ ප්‍රථම වතාවට මේ ලක් දෙරණ ස්පර්ශ කරමින් පත්කඩය එලා ඒ මත වැඩ සිටියා.
මොහොතකින් ඒ පත්කඩය ගිනිගෙන ටිකෙන් ටික පුළුල් වෙන්න පටන් ගත්තා. යක්ෂයෝ තැතිගෙන හිස් ලූ ලූ අත පලායන්ට වුණා. මේ ලක් දෙරණම වසාගෙන ඒ ගින්න පතුරුවා වදාළා. සියළු යක්ෂයෝ තැතිගෙන දුවවිත් වෙරළ අසළට වී නැවතුණා. එවිට සර්වඥ වූ බුදුරජාණන් වහන්සේ රම්‍ය වූ ගිරි දිවයින සෘද්ධි බලයෙන් ලංකාද්වීපය අසලට රැගෙන ආවා. බියපත්ව සිටි සියළු යක්ෂයෝ රැකවරණය පිණිස ඒ දිවයිනට ගොඩ වෙන්ට වුණා. සියළු යක්ෂයින් ගොඩ වූ පසු භාග්‍යවතුන් වහන්සේ යළිත් ඒ ගිරි දිවයින තිබූ තැනටම ගෙන ගියා. මේ අයුරින් පින්බර දුරුතු පොහෝ දිනයේ මේ සොඳුරු දිවයින ශාස්තෘන් වහන්සේ විසින් පවිත්‍රවත් කොට වදාළා.
යළිත් පත්කඩය හැකිලූ කල්හී ඒ මහා ඉසිවර බුදුසමිඳුන් දකිනු පිණිස බොහෝ දෙවි දේවතාවෝ ඒ මහා නාග වන පියසට ඒකරාශී වුණා. බුදුරජාණන් වහන්සේ ඔවුන් හට ශ්‍රී සද්ධර්මය දේශනා කොට වදාළා. බොහෝ දෙවිවරුන් සෝවාන් ආදී මාර්ගඵලයන්ට පත් වුණා. සමන්තකූට නම් පර්වත වාසී මහා සුමනසමන් දිව්‍ය රාජයාද ඒ සම්බුදු බණ පද අසා සෝවාන් ඵලයට පත් වීමේ වාසනාව ලැබුවා. ඒ දිව්‍ය රාජයා වන්දනාමාන කිරීම පිණිස පූජනීය වස්තුවක් බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් ඉල්ලා සිටියා. ඒ නීලවර්ණ කේශකලාපය පිරිමැද බුදුරජාණන් වහන්සේ සුමන සමන් දෙවියන්ට කේශධාතු මිටක් ප්‍රදානය කොට වදාළා.
ඒ සැදැහැවත් සුමන සමන් දෙවියන් විසින් ඒ කේශ ධාතූන් වහන්සේලා රන්මය කරඬුවකින් පිළිගෙන, ශාස්තෘන් වහන්සේ වැඩ සිටි භූමියේ නා නා විධ මැණික් අතුරා, ඒ මත ධාතූන් වහන්සේලා සහිත කරඬුව වඩා හිඳුවා ඉන්ද්‍රනීල මාණික්‍ය වලින් ඒ සියල්ල වැසෙන පරිදි සත් රියනක් උස දාගැබක් ඉදිකරනු ලැබුවේත් ඒ සුමන සමන් දිව්‍ය රාජයා විසින්මයි. ඒ තමයි ලක් දෙරණේ ඉදි වූ පළමු දා ගැබ වන්නේ. පසු කලෙක සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදු වී ඒ සම්බුදු සිරුර දැවෙමින් තිබියදීම සෘද්ධි බලයෙන් ගත් ග්‍රීවා ධාතූන් වහන්සේලා ද තැනපත් කොට සරභූ මහරහතන් වහන්සේ විසින් දොලොස් රියනක් උසැති මේදවර්ණ පාෂාණමය දාගැබක් ඉදිකරනු ලැබුවා. අනතුරුව එයත් වැසෙන පරිදි උද්ධ චූලාභය රජු විසින් තිස්රියන් දාගැබක් ඉදිකරනු ලැබුවා. ඉන් සිය වසරකට පමණ පසු දුටුගැමුණු නරේන්ද්‍රයන් විසින් අසූ රියනක් උසැති මහා දාගැබක් ඉදි කරනු ලැබුවා. වර්තමානයේ දකින්නට ලැබෙන්නේ ඒ මහියංගණ මහා සෑය නොහොත් මියුගුණ සෑ රජාණන් වහන්සේය.
ඉතින් දුරුතු පුන් පොහෝ දිනය කියන්නේ මේ ඓතිහාසික සිදුවීම් වල අනුස්මරණීය දිනයයි.
පින්බර දුරුතු පොහෝ දිනයේ ප්‍රථම වරට ලක් දිවට වැඩම කළ අපගේ ශාස්තෘන් වහන්සේට අපගේ නමස්කාරය වේවා ! ප්‍රථම වරට ලක්දිව ඉදිවූ ඒ මියුගුණ මහා සෑ රජාණන්ටද අපගේ නමස්කාරය වේවා ! ඒ සෑ ගර්භයේ වැඩ සිටිනා අපගේ සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ කේෂ ධාතූන් වහන්සේලා, ග්‍රීවා ධාතූන් වහන්සේ ඇතුළු සර්වඥ ධාතූන් වහන්සේලාටද අපගේ නමස්කාරය වේවා !
මේ පින්බර දිනයේ බුදු සසුනේ අසිරිමත් සිදුවීම් සිහි කරමින් උතුම් තෙරුවන් සරණේ පිහිටා, උතුම් සිල් පදයන්හි හික්මෙමින්, දහම් මගේ ගමන් කොට අපටද මේ ගෞතම බුදු සසුනේම චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මය අවබෝධ කර ගැනීමේ වාසනාව උදා වේවා !
තෙරුවන් සරණයි !
NAMO BUDDAYA.