පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ,
අපේ බුදුරජාණන් වහන්සේ සැවැත් නුවර වැඩසිටින කාලයේ අදින්නපුබ්බක නමින් ඉතාම ලෝභ තාත්තා කෙනෙක් හිටියා. එයාගේ එකම පුතාගේ නම මට්ටකුණ්ඩලී. ඒ පුතාට කනේ පළඳින ආභරණ සාප්පුවෙන් ගත්තේ නැහැ. ඒ තාත්තා මොකද කළේ? රන් කැබලි දෙකක් තමන්ම තලලා කරාබු ජෝඩුවක් හදලා පුතාගේ කනේ පැළඳුව නිසා තමයි පුතාට මට්ටකුණ්ඩලී යන නම ලැබුනේ.
පවුලේ කාටවත් කෑම බීමවත් හරියකට ලැබුනේ නැහැ. අන්තිමේදී මේ දරුවාට පාණ්ඩු රෝගය හැදුනා. මුදල් වියදම් වෙන ලෝභයට අදින්නපුබ්බක, වෙදමහත්නරු ළඟට ගිහින් කථා බස් කරමින් සිටිනා අතරේ “ම්… ම්…. වෙද මහත්තයෝ පාණ්ඩු රෝගයක් හැදුනොත් මෙන වගේ බෙහෙතක්ද හොඳ?” කියලා අහනවා. වෙද මහත්තුරු දැනගත්තා මෙයා කරන්නේ කපටිකම බව. ලෙඬේ වැඩි වෙන බෙහෙත් කිව්වා. අදින්නපුබ්බක ඒ බෙහෙත් ගෙනැවිත් තම පුතාට පොවනවා. ලෙඬේ වැඩි වුනා. මරණාසන්න වුනා. ලෙඩාව බලන්න අහළ පහළ උදවිය ගෙදර ආවෙතින් දේපොල වස්තුව දකීවි යන බියෙන් ගෙයි පිළිකන්නේ ලෑලි ඇඳක පුතාව නිදි කෙරෙව්වා.
එදා මරණාසන්න වේදනාවෙන් පෙලුන මේ දරුවා පින්වන්ත කෙනෙක් බව බුදුරජාණන් වහන්සේ දිවැස් නුවණින් දැක්කා. දැකලා ඒ දරුවා දෙසට බුදු රැස් මාලාවක් එව්වා. බිත්තිය පැත්තට හිස දමා හාන්සිවී සිටි මට්ටකුණ්ඩලී ඒ රැස්මාලාව දැක්කා. හිස හරවා බැලුවා. එසේ බලද්දී කරුණාබර දෑස් ඇති බුදුරජාණන් වහන්සේව තමයි මට්ටකුණ්ඩලීට දකින්න ලැබුනේ. මට්ටකුණ්ඩලීට හරි සතුටුයි.
“මට තාත්තා සැළකුවෙත් නැහැ. ගෙදර කවුරුවත් ආදරය කළෙත් නැහැ. අනේ ඒත් මං අමාරුවෙන් ඉන්න වෙලාවේ බුදුරජාණන් වහන්සේ මාව බලන්න වැඩියා. උන්වහන්සේ මං වගේ පොඩි දරුවන්ට කොයිතරම් ආදරේද! අනේ සාදු! සාදු!! මමත් බුදුරජාණන් වහන්සේට තමයි ආදරේ. බුදුරජාණන් වහන්සේ ළඟ මට හැමදාම ඉන්න ඇත්නම් කොයිතරම් හොඳද”
මට්ටකුණ්ඩලී හැම දුකක්ම අමතක කරලා හරිම සතුටු සිතින් සිටියා. අම්මාට තාත්තාටත් මෙත් සිත වැඩුවා. සතුටු සිතින් මිය ගියා. දිව්‍ය කුමාරයෙක් වෙලා දෙව්ලොව උපන්නා. බුදුරජාණන් වහන්සේ ඒ ගැන ගාථාවකින් වදාළේ මෙහෙමයි.
මනෝපුබ්බංගමා ධම්මා මනෝසෙට්ඨා මනෝමයා
මනසා චේ පසන්නේන භාසති වා කරෝති වා
තතෝ නං සුඛමන්වේති ඡායාව අනපායිනිකරන සියලු පින පවටම – සිත මුල් වෙනවා හැම විට
පෙරටම එනවා ඒ සිත – සිතෙන් හැදෙනවා සියල්ල
කෙනෙක් පහන් සිතින් යුතුව – වචනෙන් පින් කරනා විට
යහපතටම යොදවා සිත – කයෙනුත් පින් කරනා විට
පල දෙනවාමයි ඒ පින – එනවා සැප ඔහු පසුපස
තමාව අත් නොහැර ළඟින් – සිටිනා සෙවණැල්ල විලස
ඉතින් පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ, මට්ටකුණ්ඩලී මැරුණට පස්සේ තමයි ලෝභ තාත්තාගේ ඇස් දෙක ඇරුණේ. එයා සොහොනට ගිහින් පුතා ගැන සිහි කර කර අඬනවා. මට්ටකුණ්ඩලී දිව්‍ය කුමාරයාට මෙය දිවැසින් දැකගන්න ලැබුනා. “අනේ මේ මගේ තාත්තා නේද! මං අසනීපව සිටිද්දී මට ආදරේ කළේ නැහැ. මං මැරුණට පස්සේ අඬනවා. මෙය නුවණැති කෙනෙක් කරන දෙයක් නොවෙයි කරන්නේ. තාත්තා මට ආදරේ නැතුවට මං තාත්තාට ආදරෙයි. තාත්තාට නුවණ ලබා දීලා පින් කරන්න පුරුදු කළොත් ඒකෙන් පින් සිදු වෙන්නෙත් මට මයි” කියලා මට්ටකුණ්ඩලී දිව්‍යපුත්‍රයා එදා සෙහොනේ පැත්තකින් වාඩිවෙලා ඉකි ගස ගසා ඇඬුවා. අදින්නපුබ්බකට සොහොනේ අඬන දරුවෙකු දකින්න ලැබුනා. ඉතින් ඔහු මේ දරුවා ළඟට ගියා. ආදරයෙන් කථා කළා.
“අනේ පින්වත් ලස්සන පුතේ, ඇයි ඔයා ඔය අඬන්නේ? ඔයා ඉල්ලන ඕනම දෙයක් දෙන්නම්.”
“අනේ මාමේ, මගේ කරත්තයට රෝද දෙකක් ඕන. එක නැතිකමටයි මං අඬන්නේ.”
“අයියෝ පුතේ, එක සුළු දෙයක් නෙ. මට පුළුවනි ඔයා කැමති නම් රත්තරනින් හරි, රිදියෙන් හරි ලස්සන රෝද දෙකක් හදලා දෙන්න.”
“එපා…! එපා…! මට ඕන ඒ රෝද නොවෙයි. ඉරත් හඳත් දෙක තමයි මං කැමැති රෝද දෙක.”
අදින්නපුබ්බකට හිනා ගියා. “හොහ් හෝ … මෝඩ දරුවෝ, ඔයාට තේරෙන්නේ නැද්ද? ඔය ඉර හඳ දෙක රෝද හැටියට ගන්න පුළුවන්ද?”
“මමද මෝඩ? මාමද මෝඩ? මම අඬන්නේ ඇස් දෙකට පෙනෙන දෙයක් ඉල්ලලයි. ඔයා අඬන්නේ ඇස් දෙකට නොපෙනෙන දෙයක් ඉල්ලලයි. ඉතින් මමද මෝඩ?”
අදින්නපුබ්බක කල්පනාවට වැටුනා. පුදුම හිතුනා. මේ ළමයා හරි නුවණක්කාරයෙක්. මගේ යහපතටමයි මේ ඇවිදින් ඉන්නේ. “අනේ පුතේ, ඔයා කවුද?” ළමා වේශය නැති වෙලා දිව්‍ය කුමාරයෙක් පෙනී සිටියා.
“තාත්තේ, මං මට්ටකුණ්ඩලී. මාව බේරගත්තේ බුදුරජාණන් වහන්සේ. ඉතින් තාත්තාත් බුදුරජාණන් වහන්සේව සරණ යන්න. ඔය හැඬීම නවත්වලා, තියෙන මිළ මුදල් වියදම් කරලා, පොඩි දරුවන්ට උදව් කරන්න. නැති බැරි අයට පිහිට වෙන්න. වෙහෙර විහාර හදන්න. එතකොට තාත්තටත් පින් රැස් කරගන්න සැප ලබන්න පුළුවන්. ලෝභකම කියන්නේ කිලුටක්මයි. ඒ නිසා ලෝභකම දුරු කරන්න.”
පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ, ඊට පස්සේ ඒ තාත්තා මහා දානපතියෙක් වුනා. ගොඩාක් පින් රැස් කරගත්තා. පින්වන්ත දරුවකුට මොන තරම් හොඳ දේවල් කරන්න පුළුවන්ද?
පූජ්‍ය කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ
