“අනතුරු වලින් බේරෙන මග…”
පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ, අපට මේ ජීවිතයේදී ලැබී තිබෙන සෑම යහපත් දෙයටම මුල් වෙලා තියෙන්නේ පිනමයි. පින රැස් කරන කෙනා ලොකු අනතුරුවලින් මිදෙනවා. කරදරවලින් බේරෙනවා. යහපත උදා කර ගන්නවා. පින රැස් කිරීම හේතුවෙන් භයානක අනතුරකින් මිදී යහපතක් උදා කරගත් පින්වත් කුමාරයෙකු ගැනයි අපි දැන් ඉගෙන ගන්නේ.
ඉස්සර දඹදිව දීඝලංඝික කියලා එක්තරා නගරයක් තිබුණා. එහි වාසය කළ බ්‍රාහ්මණවරු දෙන්නෙක් තාපස පැවිද්දෙන් පැවිදි වුණා. හතළිස් අට අවුරුද්දක් තපස්
රැක්කා. ඔවුන් අතරින් එක්කෙනෙකුට මෙහෙම හිතුණා. ‘මේ බ්‍රාහ්මණ වංශය ලෝකයේ උතුම් වංශයක්. ශ්‍රේෂ්ඨ පරපුරක්. මම මේ විදිහට තපස් රැකගෙන හිටියොත් මේ වංශය රැකෙන්න මගෙන් උදව්වක් ලැබුණේ නෑ වෙනවා. ඒ නිසා මං දරුවෙක්ව මේ පරම්පරාවට ලබාදෙන්න ඕන.’
මෙහෙම හිතලා ඔහු බ්‍රාහ්මණ සමාජයේ මැදට ගිහින් මෙහෙම කිව්වා.
“එම්බා බ්‍රාහ්මණවරුනි, මං හතළිස් අට අවුරුද්දක් උග්‍ර වූ තපස් රැකලා තියෙනවා. මහා බලසම්පන්න පින් රැස් කරගෙන තියෙනවා. දැන් මට මේ බ්‍රාහ්මණ පරම්පරාව පවතින්න දරුවෙකුත් බමුණු සමාජයට දායාද කිරීමේ ආසාවක් තියෙනවා. කවුරුන් හෝ මට ගවයන් සියයකුත්, මසුරන් සියයකුත්, මානවිකාවකුත් දෙනවා නම් මං මෙතෙක් කලක් පුරාවට කළ තපසේ අනුහස් ඔහුට අනුමෝදන් කරනවා.”
මෙයට බමුණන් කැමති වුණා. ඔහු සිතපු දේ ඔහුට ලැබුණා. ටික දවසකින් මේ පවුලට දරු සිඟිත්තෙක් එකතු වුණා. මේ බමුණා සමඟ තපස් කළ අනෙක් බමුණා මොහු වාසය කරන ප්‍රදේශයට පැමිණුනා. අලුත් බමුණු පවුලට හරි සතුටුයි.
“සොඳුරී…. මගේ යහළු බ්‍රාහ්මණතුමා ඇවිදින් ඉන්නවා. අපි එතුමාව බලන්න යමු. අපේ දරුවාවත් එතුමාට පෙන්නමු.”
ඉතින් මේ බමුණු ජෝඩුව තම පුතුත් රැගෙන තාපසතුමා බැහැදකින්න ගියා. ගිහින් දරුවා බැමිණිය අතට දීලා බමුණා වන්දනා කළා. බැමිණිය බමුණා අතට දරුවා දීලා වන්දනා කළා. දෙදෙනාටම ‘බොහෝ කලක් ජීවත් වේවා’ කියලා තාපසතුමා සෙත් පැතුවා.
ඊට පස්සේ දෙදෙනාම පොඩි දරුවා ලවා තාපස තුමාව වැන්දෙව්වා. එතකොට තාපසතුමා නිශ්ශබ්දව හිටියා. සෙත් පැතුවේ නෑ. ඒ ගැන බමුණා විමසුවා.
“අපි දෙදෙනා ඔබතුමාට වන්දනා කළා. දෙදෙනාටම සෙත් පැතුවා ‘බොහෝ කලක් ජීවත් වේවා’ කියලා. නමුත් මේ දරු සිඟිත්තා ලවා ඔබතුමාට වන්දනා කරවද්දී ඔබතුමා මේ දරුවා දෙස බලාගෙන සිටියා විතරයි. සෙත් පැතුවේ නෑ. එයට විශේෂ හේතුවක් තියෙනවාද?”
“ඔව් යහළුවා,… මේ දරුවා සම්බන්ධයෙන් කිසියම් ප්‍රශ්නයක් තියෙන බව පේනවා. මේ දරුවාගේ ආයුෂ අඩුයි වගේ.”
“ඒ කියන්නේ මේ දරුවා අවුරුදු කීයක් ජීවත් වේවිද?”
“අවුරුදු ගණනක් කියන්න අමාරුයි. මට තේරෙන හැටියට නම් දවස් හතකට වඩා ජීවත් වෙන එකක් නෑ.”
එතකොට දෙදෙනාම හඬන්න පටන් ගත්තා.
“අනේ….! තාපසතුමනි, එහෙම වෙන්න හේතුව මොකක්ද? මේකෙන් බේරෙන්න පිළිවෙලක් නැද්ද?”
“අනේ… යහළුවා, මේකෙ හේතුව මට හොයාගන්න බෑ. මේකෙන් බේරෙන්න පුළුවන්කමක් තියෙනවාද කියලා මට තේරෙන්නෙත් නෑ. හැබැයි මං අහලා තියෙනවා ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේට වන්දනා කරගෙන බණ ඇසූ සක්දෙවිඳුත් මිනිස් ලොව ආයු ගණනින් තුන් කෝටි හැටලක්ෂයක් අවුරුදුවලට ආයුෂ ලබාගෙන නැවත ශක්‍ර තනතුරට පත්වුණා කියලා. මේ නිසා ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ නම් මේ කාරණය විසඳාවි කියලයි මං හිතන්නේ.”
“අනේ යාළුවා… ශ්‍රමණ ගෞතමයන් වහන්සේ අපේ මේ තපස් ක්‍රමවලට එච්චර කැමැත්තක් නෑ නෙව. ඒ නිසා උන්වහන්සේ මේ ගැන සැලකිල්ලක් දක්වන එකක් නැහැ..”
“යහළුවා,… මේ වගේ වෙලාවකවත් ඔය තපස් මාන්නය අත්හැර ගනින්! මේ ළමයා ගැන හිතපන්! තපස ගැන පස්සෙ හිතන්න බැරියැ.”
ඊට පස්සේ මේ දෙදෙනා දරුවත් වඩාගෙන බුදුරජාණන් වහන්සේ ළඟට ගියා. පළමුවෙන්ම මේ දෙදෙනා වන්දනා කළා. බුදුරජාණන් වහන්සේ ‘බොහෝ කලක් ජීවත් වේවා’ කියලා ඒ දෙදෙනාට සෙත් පැතුවා. ඊට පස්සේ අර දරුවා ලවා වන්දනා කෙරෙව්වා. බුදුරජාණන් වහන්සේ නිශ්ශබ්දව හිටියා.
එතකොට අර බමුණු ජෝඩුව පුදුමයෙන් වගේ එකිනෙකාගේ මූණු බලාගත්තා. කලබලයට පත්වුණා.
“අනේ ස්වාමීනී, අපිට සෙත් පැතුවා වගේම මේ දරුවාටත් සෙත් පතන සේක්වා!”
“පින්වත්නි, මේ දරුවාට ආයුෂ තියෙන්නේ සත් දවසකටයි. සසරේ වෛර බැඳගත් අවරුද්ධක නම් යක්ෂයෙක් තව දින හතකින් මේ දරුවා සොයාගෙන එනවා. ඇවිදින් මොහුව බිලිගන්නවා. මේ දරුවාට ඇති අනතුර මෙයයි.”
අර දෙදෙනා මහ හඬින් විලාප දෙන්න පටන් ගත්තා.
“අනේ ස්වාමීනී…. අපි ගොඩාක් බලාපොරොත්තු තියාගෙනයි මේ දරු සිඟිත්තා හදාගත්තේ…. අනේ අපට ඒ යක්ෂ උපද්‍රවයෙන් මේ දරුවාව බේරා දෙන සේක්වා!”
“එහෙමනම් පින්වත්නි, ඔබ නිවසේ මණ්ඩපයක් තනවන්න. ආසන පිළියෙල කරන්න. මාගේ ශ්‍රාවකයන් මං ඔබ නිවසට වැඩමවා දෙන්නම්. උන්වහන්සේලා මා විසින් ලෝකයාට හිතසුව පිණිස දෙසූ සූත්‍ර දේශනා සතියක් පුරාවට සජ්ඣායනා කරාවි. ඒ තුළින් රැස් වෙන පිනෙන් ආරක්ෂාව සැළසෙනවා.”
ඉතින් අර බ්‍රාහ්මණයා තම නිවසේ බුදුරජුන් වදාළ අයුරින්ම කටයුතු කළා. දින හත ගෙවී යද්දී, අවසන් දිනයේදී බුදුරජාණන් වහන්සේත් වැඩම කළා. අනන්ත බුද්ධානුභාවය නිසා සියලු සක්වළ දෙවියෝත් පැමිණුනා. අර යක්ෂයාට අවසර තිබුණේ ඒ දිනයේදී බිලි ගැනීමට පමණයි. යක්ෂයා ඇවිදින් ඈතින් බලා සිටියා. ඔහුට කරකියාගත හැකි කිසිවක් තිබුණේ නෑ. බුදුරජාණන් වහන්සේ දකින විට ඔහු බියට පත්වුණා.
‘හප්පේ….! මං කොහොමද මේ නරපැටියාව බිලිගන්නේ…. ලෝකනාථ වූ මහේශාක්‍ය වූ මහානුභාව සම්පන්න වූ ශාස්තෘන් වහන්සේ ළඟ නෙව අර නර පැටියා ඉන්නේ…. බිලිගන්නවා තියා මට දොළොස් යොදුනකින්වත් එතැනට ළංවෙන්න පිළිවෙලක් නෑ. මට බිලිගන්න බැරි විදිහට මෙවුන් පින් රැස් කළා නෙව. කමක් නෑ…. මං මේ වෛරය අත්හරිනවා…. මේ බිල්ල ගන්න ගියොත් අමාරුවේ වැටෙන්නේ මමයි.’
යකා යන්නම ගියා. නැවත ආවේ නෑ. අටවෙනි දින උදේ අර දෙදෙනා දරුවා ලවා බුදුරජුන්ට වන්දනා කෙරෙව්වා.
“පින්වත් දරුව, ඔබට දිගාසිරි ලැබේවා!” කියලා බුදුරජාණන් වහන්සේ ආශීර්වාද කළා.
“අනේ භවත් ගෞතමයන් වහන්ස, අපේ දරුවා කොතෙක් කලක් දිගාසිරි විඳීද?”
“පින්වත්නි, ඔබේ මේ දරුවා අවුරුදු එකසිය විස්සක් දිගාසිරි විඳිනවා.”
එදායින් පසු මේ දරුවා ‘ආයුවඞ්ඪන කුමාරයා’ ලෙස ප්‍රසිද්ධ වුණා. ඔවුන් සියලු දෙනා ඉතා ශ්‍රද්ධාවෙන් තෙරුවන් සරණ ගියා. ධර්මාවබෝධ කළා.
පස්සෙ කාලෙක භික්ෂූන් වහන්සේලා අතර මේ කතාබහ ඇතිවුණා.
“ඇවැත්නි, හරි පුදුමයි නෙව. අර කුමාරයාට ආයුෂ තිබුණේ දවස් හතකටයි. දැන් ඒ ළමයා ලොකු වෙලා උපාසකවරු පන්සීයක් සමඟ පින්දහම් කරමින් වාසය කරනවා. මෙයින් පෙනෙන්නේ මේ සත්වයන් හට ආයුෂ වැඩිවෙන්නත් කාරණා තියෙන බවයි.”
මෙය සැළවූ බුදුරජාණන් වහන්සේ මෙසේ වදාළා.
“පින්වත් මහණෙනි, ආයුෂ පමණක් වැඩිවෙලා නවතින්නේ නෑ. වීතරාගී ගුණවතුන්ට වන්දනා මානන කරද්දී කරදර කම්කටොලුත් නැතිවෙනවා. ආයුෂයත්, වර්ණයත්, සැපයත්, බලයත් කියන මේ හතරම වැඩෙනවා.”
එසේ වදාළ බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ ගාථාවත් වදාළා.
අභිවාදනසීලිස්ස – නිච්චං වද්ධාපචායිනෝ
චත්තාරෝ ධම්මා වඩ්ඩන්ති – ආයු වණ්ණෝ සුඛං බලංසිල් ගුණදම් වලින් සපිරි – වැඩිහිටි ගුණ නුවණින් යුතු
යහපත් උතුමන්ට යමෙක් – නිතර කරත් නම් වැඳුමන්
ආයුෂ හා පැහැපත් බව – සැප හා බලයෙන් යුතු බව
යන මේ සිව් කරුණු ඔහුට – නිරතුරුවම ලැබෙන්නේය
පින්වතුනේ, පින්වත් දරුවනේ, සමහර අය සල්ලි වලින් ආඩම්බර වෙනවා. උගත්කමෙන් ආඩම්බර වෙනවා. බලයෙන් ආඩම්බර වෙනවා. සමාජ තත්වයෙන් ආඩම්බර වෙනවා. සිල්වතුන්, ගුණවතුන් දැක්කත් ‘මේ උදවිය අපි වගේ උගත් නැත. අපට තරම් මුදල් නැත. මේ උදවියට කිසි බලයක් නැත. මේ උදවියට කිසි පිළිගැනීමක් නැත’ කියලා නොසලකා ඉන්නවා. ගරුසරු කරන්නේ නෑ.
නමුත් අර සියලු දෙනාට වඩා ඒ නූගත්, දිළිඳු කෙනා සිල්වත් නම්, ගුණවත් නම්, උදාර ගුණයෙන් යුක්ත නම් එබඳු කෙනෙකුට වැඳීමෙන් ලැබෙන පින ඔවුන්ට අහිමි වෙනවා.
සමහරු සිල්වතුන් මනින්නේ ඔවුන් වළඳන දේ දිහා බලලයි. එතකොට මෝඩ අය සැළකිලි සම්මාන ලබන අදහසින්ම වළඳන දේවල් නම් කරගන්නවා. එතකොට සීලය හැටියට හිතන්නේ ආහාරයක් අනුභව කිරීම ගැනයි.
නමුත් ඉන්ද්‍රිය සංවරය, කය වචනය සිත හික්මුණු බව, අකුසලයේ නොයෙදුණු බව, ඊර්ෂ්‍යා නැති බව, කුහක නැති බව, දුෂ්ට නැති බව, ක්‍රෝධ නොකරන බව, පළි නොගන්නා බව කෙනෙකුට ඇත්නම් ඔහු සිල්වතෙක්මයි. ඔහුගේ ගුණවත්කම තියෙන්නේ හදවතේ මිස වළඳන ඉඳුල්වල නොවෙයි. එනිසා සිල්වතුන්ට, ගුණවතුන්ට වන්දනා කිරීමෙන් රැස්වෙන පින රැස් කරගැනීමේදී පොදුවේ සිත පහදවාගෙන වඳින්න.
පූජ්‍ය කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ
