7.1. ධාතු මනසිකාරය ගැන තවදුරටත්..

කලින්ඔබ ඉගෙන ගත්තේ ධාතු මනසිකාර භාවනාව ගැන. ඉතින් ධාතු මනසිකාර භාවනාවෙදි අපි ඔබට කියල දුන්නා, පොළොවේ පස් වෙලා යන ස්වභාවයට අයිති දේවල් ගැන. ඒ කිව්වේ පඨවි ධාතුව ගැන. දිය වෙලා යන දේවල් ගැන. ඒ කිව්වෙ ආපෝ ධාතුව ගැන. උණුසුම් දේවල් ගැන. ඒ කිව්වෙ තේජෝ ධාතුව ගැන. හමාගෙන යන දේවල් ගැන. ඒ කිව්වෙ වායෝ ධාතුව ගැන. මේ සතර මහා ධාතූන් ගැන ධාතු මනසිකාර භාවනාවේ යෙදීමටත්, ඉතාම හොඳයි ඔබ හුදෙකලා තැනකට වෙලා, දෑස පියාගෙන භාවනා ඉරියව්වෙන් වාඩිවෙලා, දැන් මේ කෙස් පස්වෙලා යනවා….. පස්වෙලා යනවා….. මේ ශරීරයේ ලොම් පස්වෙලා යනවා….. පස්වෙලා යනවා….. මේ ශරීරයේ නියපොතු පස්වෙලා යනවා…. පස්වෙලා යනවා…. කියල පස්වෙලා යන දේවල් පස්වෙලා යන දේවල් හැටියට දකින්නට ඔබ උත්සාහ කරන්නට ඕන.
සැබෑ ස්වභාවයම දකින්න මහන්සි ගන්න…

ඒ වගේම දියවෙලා යන දේවල් දියවෙලා යන දේවල් හැටියට දකින්නට ඔබ උත්සාහ කරන්නට ඕන. ඒ වගේම උණුසුම් දේවල් උණුසුම් දේවල් හැටියට දකින්නට ඔබ උත්සාහ කරන්නට ඕන. ඒ වගේම හමාගෙන යන දේවල් වායෝ ධාතුව හැටියට දකින්නට උත්සාහ කරන්නට ඕන. මේ විදිහට සතර මහා ධාතු පිළිබඳව මනසිකාරයේ යෙදෙන කොට යෙදෙන කොට, ඔබේ සිහි නුවණ වැඩෙන්න පටන් ගන්නවා, ඔබේ අවබෝධය දියුණු වෙන්න පටන් ගන්නවා. ඒ වගේම සමථ විදර්ශනා තුළින් අවබෝධය දකින විදිහට ඔබේ ජීවිතය සකස් වෙනවා.

7.2. මළ සිරුරකට වන දේ

සම්මතය ඉක්මවා ගොස්….

ඊළඟට දැන් අපි අලුත් භාවනාවක් ඉදිරිපත් කරන්නට කැමතියි. මේ භාවනාවට බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළේ නව සීවථිකය කියල. දැන් මේ නව සීවථිකය කියන්නෙත්, මේ රටේ සම්මත කරගෙන ඉන්න එකට වඩා (මනුස්සයන් හැම තිස්සෙම සම්මත කරගෙන ඉන්නෙ සතුටු කරවන දේ) යථාර්ථයක් දකින දෙයක් හැටියට පුරුදු කරන එක. යථාර්ථය කටුක වෙන්නට පුළුවනි. නමුත් ඒක තමයි දැක්ක යුතු දේ. ඉතින් මේ නව සීවථිකය තුළත් අන්න ඒ වගේ දෙයක් තමයි අපට දකින්නට තියෙන්නෙ.

අමුසොහොනක නව ආකාරයකට….

බුදුරජාණන් වහන්සේ ගේ කාලෙ කෙනෙක් මැරුණට පස්සේ අමු සොහොනට ගිහින් දානවා. දැම්මට පස්සේ කවුරුත් යන්නෙ නෑ අමුසොහොනට. අමුසොහොනෙදි ඒ මරණයට පත්වෙච්ච ශරීරය, මළකුණ ඉදිමිලා ඉදිමිලා යද්දි, සත්තු විසින් කනවා. ඊට පස්සේ විනාශ වෙලා යනව. මෙන්න මේ කාරණය තමන්ගේ ජීවිතයත් එක්ක ගලපා බලන්න කියල බුදුරජාණන් වහන්සේ අපට පෙන්වා වදාළා. ඒකට තමයි මේ නවසීවථිකය කියල කියන්නේ. නව සීවථිකය කියන්නේ ආකාර නවයකින් (නැතුව අලූත් කියන එක නෙමෙයි) මළකුණක් පොළොවට පස්වෙලා යන තුරා, නුවණින් විමස විමස තමන්ගේ ජීවිතයට ගලපා බැලීම තමයි නව සීවථිකය වශයෙන් හඳුන්වා තියෙන්නෙ.
පළමු සීවථිකය….

එතකොට නවසීවථිකයේ පළවෙනි භාවනාව හැටියට බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා වදාළේ, ඔන්න කෙනෙක් මැරුණට පස්සේ අමුසොහොනට ගිහින් දානවා. දැම්මට පස්සේ එයාගේ මළකුණ ඉදිමෙනවා. මළකුණ ඉදිමිලා, පාටවෙනස් වෙලා නිල්වෙනවා. නිල්වුණාට පස්සේ ඒ මළකුණින් ඉස්ම ගලන්න පටන් ගන්නවා. මෙන්න මේ විදිහේ මළකුණක් සිතින් සිහිකරගෙන, මෙවැනි ස්වභාවයට තමන්ගේ මේ ශරීරයත් අයිති වෙනවා, මේ ස්වභාවය ඉක්මවා ගිහිල්ල නෑ කියල තමන්ගේ ජීවිතයට ගලපා බැලීම තමයි නව සීවථිකයේ පළමුවෙනි භාවනාව.

ඉතින් ඒ විදිහට කෙනෙක් කරන්නට පටන් ගන්න කොට එයාගේ හිත නිෂ්කාමී, නිදහස්, ශාන්ත සිතක් බවට පත්වෙනවා. විශේෂයෙන් සමාධියක් වඩන කෙනෙකුට ඉක්මනින් සිත එකඟකරන්න මේ නවසීවථික භාවනාව වඩන එක හේතුවෙනවා.

දෙවන සීවථිකය….

ඊළඟට බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ නව සීවථික භාවනාවේ වදාළා දෙවැනි පියවර. දෙවැනි පියවර තමයි මළකුණක් අමුසොහොනට ගිහින් දැම්මට පස්සේ, මළකුණ ඉදිමෙනකොට මේ මළකුණට ඉව අල්ලගෙන සත්තු එනවා. කාක්කො එනවා, උකුස්සො එනවා, සුනඛයො එනවා, හිවල්ලු එනවා. ඇවිදින් මේ මළකුණේ අතපය අදිමින් මස් කඩාගෙන කන්න පටන් ගන්නවා. එතකොට මළකුණ පිළිවෙලකට නෑ, එහාට මෙහාට හැරෙනවා. මස් කඩාගෙන කන්න පටන් ගන්නවා. ඒ කියන්නේ සත්තුන්ට ආහාර බවට පත්වෙනවා. මෙන්න මේක සිහිකරන්න කියනවා. මේ මළකුණ සත්තුන්ට ආහාර බවට පත්වෙනවද, මේ ඉරණමට මේ ශරීරය අයිති වෙලා තියෙන්නෙ. මේ ඉරණමින් නිදහස් වෙලා නෑ. මේ ශරීරය මැරුණට පස්සේ අමුසොහොනකට දැම්මට පස්සේ, මේ ශරීරයටත් මේ සිදුවීමම සිදුවෙනවා කියල නුවණින් බලන්න කියල කියනවා.

ජීවිතය ගැන නොදුටු පැත්තක්…

දැන් බලන්න අපි කවුරුත් ජීවිතය ගැන හිතපු නැති පැත්තක්, අපි කවුරුවත් ජීවිතය ගැන කල්පනා නොකළ පැත්තක්, අපි කවුරුත් ජීවිතේ ගැන සිහිනෙන් වත් සිතන්න අකමැති පැත්තක් තමයි අපට මේ මනසිකාර කරන්න කියල බුදුරජාණන් වහන්සේ පෙන්වා දෙන්නෙ. සමහර විට මේක ඔබට අමාරුයි වගේ පේන්න පුළුවනි. ඔබට මේක අසාධාරණ දෙයක් වගේ හිතෙන්න පුළුවනි. ඇයි මේ වගේ ඒවා බලන්න කියන්නෙ අපට, ඇයි මේ විදිහටම කරන්න කියන්නෙ කියල. අපි අර ලස්සන විදිහටම බැලූව කියල අපේ ජීවිතයේ යථාර්ථය අවබෝධ වෙන්නෙ නෑ. අපේ ජීවිතය තුළ ගොඩනැගිච්ච ඉරිසියාව, තරහ, බද්ධ වෛරය ආදී අකුසල ධර්මයන් ප‍්‍රහාණය වුණේ නෑ. එහෙමනම් අපට පේනවා ජීවිතය තුළ මවාගත්තු ලස්සනක් තුළ හිටිය කියල, අපේ අභ්‍යන්තර ජීවිතය පිරිසිදු වුණේ නෑ. එහෙමනම් බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ දේශනා කරන ධර්මයේ සත්‍යයක් තියෙන්නට ඕනෙමයි. ඒ තමයි මේ ජීවිතය අවබෝධ කරවන්නට, ජීවිතය යථාර්ථයක් කරා රැගෙන යන්නට මේ ධර්මයට පුළුවන්කමක් තියෙන බව.

ගුණධර්ම දියුණු වෙනවා

අවබෝධයක් කරා ජීවිතය සකස් වෙද්දි, ඒකෙ සිදුවෙන අනිවාර්ය දේ තමයි, එයා ගුණවන්ත කෙනෙක් බවට පත්වෙන එක. එයා ඉවසිලිවන්ත කෙනෙක් බවට පත්වෙන එක. එයා ඉරිසියා කරන්නෙ නැති, ක්‍රෝධ කරන්නෙ නැති, පළිගන්නෙ නැති, නිදහස් කෙනෙක් බවට පත්වෙන එක. මේක තමයි ගුණවන්ත ජීවිතයක ලක්ෂණය. මෙන්න මේවා ඔබ තුළ දියුණු වෙන්න පටන් ගන්නවා මේ නවසීවථික භාවනාව පුරුදු කිරීමෙන්.

තෙවන සීවථිකය….

ඉතින් මේ සත්තු මළකුණ කන්න පටන් ගත්තට පස්සේ මේ මළකුණ වෙනස් වෙනවා. විශාල විකෘතියකට භාජනය වෙනවා. ඔන්න ටික ටික ඇට පෑදෙන්න පටන් ගන්නවා. මළකුණ සත්තු කන නිසා මළකුණේ ලේ වැගිරිලා තියෙනවා. තැනින් තැන මස් තියෙනවා. දැන් ඔන්න ඔය කොටස දිහා බලාගෙන ඉන්න ඕනෙ හිතෙන්. ඊට පස්සෙ තමන්ගේ ජීවිතයට ගලපන්න ඕනෙ, අනේ මේ ශරීරයත් මැරුණට පස්සේ අමුසොහොනට දැම්මොත්, මේ විදිහට සත්තු කාල ගියාට පස්සේ මේ ස්වභාවයට පත්වෙනවා නේද? මේ ස්වභාවය ඉක්මවා යන්න බෑ නේද? මේ ඉරණමටම මේ මෘත ශරීරයත් ගොදුරු වෙනවා නේද කියල අන්න නුවණින් විමසලා බලන්න පටන් ගන්නවා.

කෙමෙන් කෙමෙන් ජීවිතාවබෝධය කරා…

අන්න ඒ විදිහට නුවණින් විමසලා බලන කොට, බලන කොට තමන්ගේ ජීවිතයේ ටික ටික ජීවිතාවබෝධය ඇතිවෙන විදිහට හිත සකස් වෙනවා. අමුසොහොනේ මළකුණක් දැමීම පිළිබඳ භාවනාව කර ගැනීමේදී විශේෂයෙන්ම අපට වුවමනයි සිහිය, නුවණ පිහිටුවා ගැනීම. ඔබ දන්නවා අපේ මනුෂ්‍ය ස්වභාවය හරිම තැති ගන්නා සුළුයි. අපේ මනුෂ්‍ය ස්වභාවය හරි බොළඳයි. ළාමකයි. බැරිවෙලාවත් සිහිනෙන් වත් මළකුණක් දැක්කොත් අපට ඇහැරෙනවා. අපි බයවෙනවා. අපි තැති ගන්නවා. ඉතින් සිහිනෙන්වත් දකින්න අකමැති දෙයක් අපි ජීවිතයට පුරුදු කරගන්නෙ කොහොමද කියල ඔබ ගැටලූ ඇති කරගන්න එපා. ඔබට වුවමනා මේක යථාර්ථයක් කියල තේරුම් ගැනීමයි. අපි සිහිනෙන් වත් දකින්නට අකමැති වෙන්න පුළුවනි යථාර්ථය. නමුත් අපි ඒක පුරුදු කරගත්තොත් මේ ජීවිතයේ අපට ඕනෙම විදිහකට මුහුණ දෙන්න ශක්තිය ලැබෙනවා.

අට ලෝ දහමට කම්පා නොවන්න…

දැන් අපි ගත්තොත් මේ ජීවිතය අවබෝධ කරපු රහතන් වහන්සේලාට කියන නමක් තියෙනවා, ‘තාදී’ කියල. තාදී කියන්නේ ලාභ, අලාභ, අයස, යස, නින්දා, ප‍්‍රශංසා, සැප, දුක කියන අෂ්ට ලෝක ධර්මයට කම්පා වෙන්නෙ නැති විදිහට ජීවත් වෙන කෙනා. එතකොට මේ අෂ්ඨ ලෝක ධර්මයට කම්පා වෙන්නෙ නැති විදිහට ජීවත් වෙන්නෙ රහතන් වහන්සේ. එතකොට රහතන් වහන්සේ තුළ තියෙන ඔය තාදී ගුණ දියුණු වෙලා තියෙන්නේ මේ භාවනා ක‍්‍රම දියුණු කිරීම නිසා. වෙන දෙයක් නිසා නොවේ. ජීවිතය පිළිබඳව ඔය විදිහට දැකල දැකල අවබෝධ කරගෙන.

හතරවෙනි සීවථිකය…

ඒ නිසා මේ විදිහට නව සීවථික භාවනාව, ඒ කියන්නේ මළකුණ අමුසොහොනේ ආකාර නවයකට වෙනස් වෙලා යන ආකාරය බලන භාවනාව කරගෙන යද්දි එයා තවදුරටත් බලනවා. තවදුරටත් බලන කොට එයාට පේන්න පටන් ගන්නවා මේ මළකුණේ මස් නෑ. ඒ වගේම ලේ යන්තම් තැවරිලා තියෙන්නෙ. එතකොට ඒ මළකුණේ මස් නැත්නම්, ලේ යන්තම් නම් තැවරිලා තියෙන්නෙ මැස්සො වහන්නෙ නෑ. පණුවො නෑ. සත්තු කන්න එන්නෙ නෑ. දැන් මස් නැති ඇටසැකිල්ල විතරක් ටික ටික දකින්න ලැබෙනවා.

අකුසලයෙන් හිත නිදහස් වෙනවා…

මේ තත්වය පේන්න පටන් ගන්න කොට එයා නුවණින් කල්පනා කරනවා මේ ශරීරයටත් මේ ටික වෙනවනෙ. මේ ශරීරයේ දැන් තිබිච්ච මූලික ස්වභාවය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වෙලා, ඉදිමිලා ගිහින්, සත්තුන්ට ආහාර බවට පත්වෙලා, ලේ මස් ඔක්කොම නැතිවෙලා ඇටසැකිල්ලක් බවට පත්වෙන ස්වභාවයට මේ ශරීරයත් පත්වෙයි නේද කියල තමන්ගේ ජීවිතය මළකුණත් එක්ක ගලපා බලන්න පටන් ගන්නවා. මේ විදිහට ගලපා බලන කොට බලන කොට තමන්ගේ ජීවිතයට හොඳට සිහිය පිහිටනවා. මේකෙ තියෙන වාසිය ඒකයි. අකුසල ධර්මයන්ට හිත රැුඳෙන්නෙ නෑ. අකුසල ධර්මයන්ට හිත රැඳෙන්නෙ නැති වෙන්න හිත සකස් වෙනවා.

ඉතින් කායානුපස්සනා සතිපට්ඨානයේදී මළසිරුරකට අමු සොහොනේදි සිදුවෙන දේ ගැන තවදුරටත් නුවණින් විමසා බලන්නට පුරුදු වෙනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා ඒක මේ විදිහට ඊට පස්සේ කරන්න කියල. දැන් ඔන්න මළකුණ ඉදිමිලා, ඒක සත්තු කාලා, ඒකෙ මස් ලේ නැතිව, නහර වැල් විතරක් ඉතිරි වෙච්ච මළකුණ ගැන අපි දැන් සිහි කළා.

මළ සිරුර ගැන තවදුරටත් විමසමු…

දැන් මොකද වෙන්නෙ ඒකෙ ලේත් නැතිව ගිහිල්ල, මසුත් නැතිව ගිහිල්ල, එහෙන් මෙහෙන් නහර වැල් විතරක් ඉතිරිවෙන, ඒ කියන්නේ දිරාගිය, වේලිච්ච නහර වැල් විතරක් තියෙන ඇටසැකිල්ල පෑදෙනවා. මෙන්න මේ ඇට සැකිල්ල දිහා එයා නුවණින් බලල, එයා තමන්ගේ ජීවිතයට ගලපා ගන්නවා. මේ ශරීරය තුළත් තියෙන්නෙ මේ ස්වභාවයම නෙ. මේ ශරීරය මේ ස්වභාවය ඉක්මවා ගිහින් නෑ නෙ. මේක නේ ද මේ ජීවිතයේ යථාර්ථය කියල තමන්ගේ ජීවිතය තුළින් ගලපා බලන්න පටන් ගන්නව. මේ විදිහට ගලපා බලන්න පටන් ගන්න කොට මෙයාගේ සිහිය තවදුරටත් දියුණු වෙනවා. නුවණ තවදුරටත් දියුණු වෙනවා.

ඇටසැකිල්ලක් බවට පත් වී….

දැන් මළ සිරුර ඇටසැකිල්ලක් බවට පත්වෙලා, දැන් ඇට සැකිල්ලට සිදුවෙන දේ එයා නුවණින් කල්පනා කරල බලනවා. ඒක බලන්නෙ මේ විදිහටයි. දැන් ඔන්න ඇට සැකිල්ලක් තියෙනවා. ඇට සැකිල්ල එක විදිහට තියෙන්නෙ නෑනෙ. මේ ඇට සැකිල්ලෙ හිස් කබල එක පැත්තක. ඒ වගේම ඉල ඇට තව පැත්තක. උරහිස් ඇට තව පැත්තක. අත්වල ඇට තව පැත්තක. ඇඟිලිවල ඇට තව පැත්තක. උකුල් ඇට තව පැත්තක. කලවා ඇට තව පැත්තක. කෙණ්ඩා ඇට තව පැත්තක. ඊළඟට පා ඇඟිලි ඇට තව පැත්තක. මේ වගේ සී සී කඩ ගිය ඇට කෑලි ඔන්න දකින්න ලැබෙනවා. මේ වෙන කොට විසිරිච්ච ඇට කෑලි ටිකක් බවට පමණයි ඒ ශරීරය පත්වෙලා තියෙන්නෙ. මෙන්න මේක නුවණින් දැකල, නුවණින් කල්පනා කරල, සිහිය පිහිටුවාගෙන, තමන්ගේ ජීවිතයට ගලපා බලනවා මෙහෙම. මේ ශරීරයත් ඒ ස්වභාවයටම පත්වෙනවා නේද? මළකුණක් අමු සොහොනට දැම්මට පස්සේ ඒ මළකුණ ඇටසැකිල්ල දක්වා කොයි තරම් පරිණාමයකට පත්වුණාද? කොයිතරම් වෙනසකට පත්වුණාද? කොයි තරම් පරිවර්තනයකට ලක්වුණාද? එහෙනම් මේ ඉරණම මේ ශරීරය පුරාම තියෙනවා. මේ ඉරණමට මේ ශරීරය ගොදුරු වෙලා තියෙන්නෙ. මේ ඉරණම ඉක්මවා ගිහින් නෑ කියල ඔන්න ඒක ගලපා බලනවා.

විසුරුණු ඇට සැකිල්ල….

ඊට පස්සේ එයා තවදුරටත් නුවණින් විමසද්දි, විමසද්දි ඔන්න මෙයාට මේ ඇටසැකිල්ල පාට වෙනස් වෙනව පේනවා. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා මේක හක්ගෙඩියේ පැහැයට පත්වෙනවා කියල. ඔබ දැකල ඇති හක්ගෙඩිය සුදුපාටයි නෙ. සුදු පාට වගේ ගතියක් තමයි හක්ගෙඩියෙ තියෙන්නෙ. මෙන්න මේ හක්ගෙඩියේ පැහැයට හැරෙනවා ඇට සැකිල්ල. හක් ගෙඩියෙ පැහැයට හැරෙන විසිරිච්ච ඇටසැකිල්ල දිහා බලල එයා කල්පනා කරනවා දැන් මේ ඇට සැකිල්ල හක් ගෙඩියේ පාට ඇතිවුණා. මේ ඇට සැකිල්ල හක්ගෙඩියේ වර්ණයෙන් යුක්ත වුණා. එහෙනම් මේ ඇට සැකිල්ල යම් ස්වභාවයකට පත්වුණාද, මේ ස්වභාවයම මේ ශරීරයේත් තියෙනවා නේද කියල අන්න නුවණින් විමසන්න පටන් ගන්නවා.

හිත කෙමෙන් කෙමෙන් වීතරාගී වෙනවා….

ඉතින් ඒ විදිහට හොඳට ගලපන්න පටන් ගන්නවා තමන්ගේ ජීවිතයට. මේ හක් ගෙඩියේ පැහැයට මේ ඇට සැකිල්ල හැරෙනවා. ඉතින් එහෙනම් මේ ශරීරය තුළ තියෙන ඇටසැකිල්ලත් හක්ගෙඩියේ පැහැයට හැරිල නිමා වන දෙයක් නේද? එහෙනම් මෙබඳු ජීවිතයක්ද ‘මම’ කිය කියා, ‘මගේ’ කිය කියා, ‘මගේ ආත්මය’ කිය කියා බැඳිලා ඉන්නේ. අන්න නුවණින් හිතන්න පටන් ගන්න කොට එයාගේ හිත විරාගී වෙන්න පටන් ගන්නවා. එයාගේ හිත සංසුන් වෙන්න පටන් ගන්නව. ශාන්ත වෙන්න පටන් ගන්නව. ජීවිතාවබෝධය පිණිස සකස් වෙන්න පටන් ගන්නවා. මේක ජීවිතයට තියෙන ලොකු දෙයක්.

ඊළඟට බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා මේ ඇට සැකිල්ල දිහා බලාගෙන ඉන්න කොට එයා තවදුරටත් නුවණින් සිහිකරනවා. මේ ඇට සැකිල්ල අවුරුදු ගාණක් පරණ වෙලා. සමහර විට ඔබ දැකලත් ඇති සොහොන්වල අවුරුදු ගාණක් පරණ ඇට සැකිලි ගැන. පරණ වුණාට පස්සේ මේ ඇට සැකිලි ගැන නුවණින් බලන එයා සිහිකරනවා, මේ ඇට සැකිල්ල අවුරුදු ගාණක් පරණ වෙලා ගියා. එහෙනම් මගේ මේ ශරීරයත් මේ විදිහට පරණ වෙනවා නේද? ඇට සැකිල්ල පරණ වෙලා යනවා නේද? කියල.

ඇටසැකිලි ගොඩගැහුවොත්….

පින්වතුනි, එක තැනකදි බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළා එක කල්පයක එක් කෙනෙක් මැරෙන වාර ගණන අනුව, එයාගෙ ඇටසැකිල්ල පොළොවට පස් වෙන්නෙ නැත්නම්, ඒ ඇටසැකිළි එකතු කරල විශාල කන්දක් හදන්න පුළුවන් කියල. මේකෙන් අපට පේනවා අපි ආපු ගමන කොයිතරම් දුරද කියල. නමුත් බලන්න මේ අවිද්‍යා සහගත කල්පනාවෙ හැටි. අපිට හිතෙන්නෙ අපි මේ අලූතින් පටන්ගන්නවා කියල. මේ අවුරුදු පනහ හැට අපි ගෙවන ජීවිතය අපට මහා ලොකු දෙයක් වගේ. මීට වඩා දෙයක් අපට නෑ වගේ. අපි මේ සුළු කාල පරිච්ෙඡ්දයේ විශාල දැඟලිල්ලක් දඟලනවා මේක පවත්වන්න. අවබෝධයකින් තොරව.

මේ නිසා නුවණ තියෙන කෙනා හිතනවා අවබෝධයකින් යුක්තව මේ ජීවිතය පවත්වන්න. ඊට පස්සේ මොකද කරන්නේ බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ශ‍්‍රාවකයා දැන් ඒ ඇට සැකිල්ල අවුරුදු ගාණක් පරණ වෙලා යන ආකාරය දකින කොට දැන් ඇටසැකිල්ලක් නෙවෙයි තියෙන්නෙ. දැන් තියෙන්නෙ පුපුරල පුපුරල ගිහිල්ල, කෑලි වලට කැඩිල කුඩු බවට පත්වෙලා පස් වෙලා යන ස්වභාවයට පත් වීම.

මළ සිරුරේ අවසානය…

දැන් එතකොට බලන්න අර ඉදිමිච්ච මළකුණ අමු සොහොනෙ දාල තිබිච්ච එක ඇට සැකිල්ලක් බවට පත් වෙලා, ඒ ඇට සැකිල්ලත් පස් වෙලා යනකම්ම ජීවිතය දිහා බලන විදිහ තමයි මේ නව ආකාරයකින් සීවථිකය කෙරෙහි, ඒ කියන්නේ අමු සොහොනෙ මළ සිරුරකට වන දේ දිහා බලන්න කියල බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළේ. කායානුපස්සනා භාවනාව ඔපමණකින් සම්පූර්ණ වෙනවා.

භාවනා ක‍්‍රම දහ හතරක්….

එතකොට දැන් කායානුපස්සනා භාවනාවේ තියෙනව භාවනා ක‍්‍රම දහ හතරක්. හොඳට බලන්න හිතල ආනාපානසති භාවනාව. ඒක තමයි පළවෙනි එක. ඊළඟට අපි ඉගෙන ගත්තේ ඉරියව් භාවනාව. ඊළඟට සති සම්පජඤ්ඤ භාවනාව. ඒ වගේම අසුභ භාවනාව හතරවෙනි එක. පස්වෙනි එක ධාතු මනසිකාර භාවනාව. ඊළඟට අමුසොහොනේ මළ සිරුරකට වන දේ ආකාර නවයක් බැලූවා. එතන භාවනා ක‍්‍රම නවයක් තියෙනවා. එතකොට කායානුපස්සනා භාවනාව ආකාර දහ හතරකින් දියුණු කිරීම ගැන බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ දේශනාව තමයි සතිපට්ඨාන සූත‍්‍රයේ තියෙන කායානුපස්සනාව. මේ කායානුපස්සනාවට කියන තව නමක් තියෙනවා කායගතාසති කියල. කායගතාසති කියන්නේ කය අනුව දියුණු කරන සිහිය.

බලන්න, අපි දැන් ඉස්සෙල්ලම පටන් ගත්තේ ආශ්වාස ප‍්‍රශ්වාස වලින්. ආශ්වාස ප‍්‍රශ්වාස කියන්නේ කය හා බැඳිච්ච දෙයක්. කය හා බැඳිච්ච ආශ්වාස ප‍්‍රශ්වාස වලින්, ආනාපානසතියෙන් පටන් අරගෙන මේ භාවනාව අවසන් වුණේ කොයිතරම් පළල් දැක්මක් ජීවිතයේ ඇති කරගෙනද?

ප‍්‍රාර්ථනාවකින් කරන්න බැහැ…

මේ තුලින් ඔබට තේරුම් ගන්නට පුළුවනි ධර්මාවබෝධ කරනවා කියන එක, නිවන් අවබෝධ කරනවා කියන එක ප‍්‍රාර්ථනාවකින් ලබන්න පුළුවන් එකක් නෙවෙයි. ඔබ මුළු ජීවිතයේම ප‍්‍රාර්ථනා කළත් ලබන්නට බැහැ. අභ්‍යන්තර පිරිසිදු බව කියන එක ප‍්‍රාර්ථනා කරල ලබන්නට බැහැ. මුළු ජීවිත කාලයම පැතුවත් ලබන්නට බැහැ. දුක් දොම්නස් නැති ජීවිතයක් කවදාවත් ප‍්‍රාර්ථනා කරල ලබන්නට බැහැ. ජරා මරණ නැති ජීවිතයක් කවදාවත් ප‍්‍රාර්ථනා කරල ලබන්නට බැහැ. ලැබෙන්නෙත් නෑ.

දුක් දොම්නස් නැති ජීවිතයක්….

එහෙමනම් අපේ ජීවිතවල තියෙනව අපට මගහැරල යන්න බැරි, මූණ දෙන්නම වෙන යථාර්ථයක්. අන්න ඒ යථාර්ථය දැකීමට තමයි බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්මයේ පුරුදු කරන්නෙ. අන්න ඒ යථාර්ථය දකින විදිහට ජීවිතය දකින එක්කෙනා දුක් දොම්නස් නැති, ශෝක පීඩා නැති, තැවුල් නැති අවබෝධයක් ඇති ජීවිතයක් ගොඩ නගා ගන්නවා. අන්න ඒකට තමයි මේ කායානුපස්සනාව උපකාරී වෙන්නෙ.
ක‍්‍රමාණුකූල වැඩපිළිවෙලක හික්මෙමු…

දැන් බලන්න මේ හිත වීතරාගී විදිහට සකස් වෙන්න හිත ක‍්‍රියා කරවන ආකාරය. එතකොට අපට පැහැදිලිව පේනවා මාර්ගයක්, ප‍්‍රතිපදාවක්, වැඩපිළිවෙලක්, ක‍්‍රියාකාරකමක් තුළින් තමයි අභ්‍යන්තර ජීවිතයක් පිරිසිදු වෙන්නෙ. අභ්‍යන්තර ජීවිතය සම්පූර්ණයෙන්ම පිරිසිදු වෙන්නෙ. ඒ වගේම යම්කිසි ක‍්‍රියාකාරකමකින්, වැඩපිළිවෙලකින් තමයි අභ්‍යන්තර ජීවිතය අපිරිසිදු වෙන්නෙත්. දැන් මෙතන සිදුවෙන්නෙ අභ්‍යන්තර ජීවිතය පිරිසිදු වෙන ආකාරයට අභ්‍යන්තර ජීවිතය සම්පූර්ණයෙන්ම සකස් කරනු ලබනවා මේ සතිපට්ඨානය තුළින්.

මේ ධර්මය මටත් හොඳයි….

ඇත්ත වශයෙන්ම බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්මය කොයිතරම් ප‍්‍රායෝගිකව දකින එකක්ද? ජීවිතයට කොයිතරම් උපකාර වන දෙයක්ද කියල තේරෙන්නේ උන්වහන්සේගේ ධර්මය අපට තේරෙන භාෂාවෙන් ඉගෙන ගන්න කොටයි. බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ධර්මය තුළ තියෙන අකාලික බව, ඒ කියන්නේ ඕනෙම කාලෙක අවබෝධ කරන්න තියෙන හැකියාව තියෙන බව හොඳට ප‍්‍රත්‍යක්ෂ වෙන්නෙ ටිකෙන් ටික ඒ ධර්මය ප‍්‍රගුණ කරන්න අවංකවම මහන්සි ගන්න කොටයි. ඉතින් ඒ නිසා මේ දුර්ලභ අවස්ථාව ඔබට දැන් තියෙනවා. ඉතින් දැන් ඔබ මේ ඉගෙන ගන්න ධර්මය අහක දාන්න එපා. ඔබ ශක්ති පමණින් මේ ධර්මය පුරුදු කරන්න. මේ ධර්මය පුරුදු කරගෙන යද්දි ඔබේ ජීවිතයේ සිදුවන දියුණුව ඔබටම අත්දකින්න පුළුවන් වෙනවා.

හඳුනාගනිමු සදහම් ගුණ….

අන්න එතකොට ඔබ තේරුම් ගනීවි මේ ධර්මය බුදුරජාණන් වහන්සේ මනාකොට දේශනා කරල තියෙනවා. මේ ධර්මය මනා කොට දේශනා කරල තියෙනවා කියන එක තමයි ස්වාක්ඛාතයි කියන්නෙ. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ ධර්මය මේ ජීවිතයේ දකින එකක්. ඒකට තමයි සන්දිට්ඨිකයි කියන්නෙ. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ ධර්මය ඕනෙම කාලයක අවබෝධ කරන්න පුළුවන් එකක්. ඒකට කියන්නේ අකාලිකයි කියල. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ ධර්මයේ රහස් බණ නෑ. එළිපිට කතා කරන්න පුළුවන් එකක්. ඇවිත් බලන්න කියල බුද්ධිමත් අයට ආරාධනා කරන්න පුළුවන් එකක්. ඒකට කියන්නේ ඒහිපස්සිකයි කියල. හැබැයි බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ ධර්මය බලන්නට තියෙන්නේ තමා තුළට පමුණුවාගෙන මිසක් අනුන් තුළින් නෙවෙයි. ඒකට කියනව ඕපනයිකයි කියල. බුදුරජාණන් වහන්සේ වදාළ ධර්මය බුද්ධිමත් අය අවබෝධ කරගන්නවා තමන්ගේ අත්දැකීමක් හැටියට. මේකට කියනවා පච්චත්තං වේදිතබ්බ විඤ්ඤූහි කියල.

කායානුපස්සනා සතිපට්ඨානය….

මේ කියන ලක්ෂණ අපි මේ කතා කරන දේ තුළ තියෙනවා. ආනාපානසතිය කතා කළා. සති සම්පජඤ්ඤය කතා කළා. ඉරියාපථය කතා කළා. අසුභ භාවනාව කතා කළා. ධාතු මනසිකාරය කතා කළා. දැන් මේ අමු සොහොනෙදි මළකුණක් වෙනස් වෙන ආකාරය කතා කළා. මේ ඔක්කොම කායානුපස්සනාව. මේ ඔක්කොම කය අනුව බලන දේ.

මේකේ වේදනානුපස්සනාව, චිත්තානුපස්සනාව, ධම්මානුපස්සනාව කියල තවත් භාවනා ක‍්‍රම තියෙනවා. අපි ටිකෙන් ටික ඒ භාවනා ක‍්‍රමත් ඉගෙන ගන්නට ඕනෙ. දැන් කායානුපස්සනා භාවනාව කරන වෙලාවෙ ඔබට ඉතාම හොඳයි කායානුපස්සනාව විතරක් දිගටම පුරුදු කරන එක. කායානුපස්සනාව තුළ සෑහෙන දුරට සිහිය, නුවණ, වීර්යය දියුණු කරගන්න ඔබට පුළුවන්.

– නව සීවථික භාවනාව –

නව සීවථික භාවනාව වැඞීම පිණිස පළමුව මරණයට පත් වූ අයෙකුගේ මළ සිරුරක් සිහියට නගා ගන්න. සිතින් ඒ මළ සිරුරේ හිස සිට දෙපා දක්වා කිහිප විටක් හොඳින් බලන්න. දැන් මේ මළ සිරුර පාළු සොහොනක දමා ඇති ආකාරය සිහිපත් කරගන්න. පාළු සොහොනක හුදෙකලාව ඇති මළ සිරුර දෙස නැවත කිහිප වරක් සිතින් විමසා බලන්න.

1. දැන් මළ සිරුරට දින දෙකක් ගත වී ඇත. මළ සිරුර ටිකක් ඉදිමී ඇත. තොල් ඉදිමිලා. ටිකක් කළු පැහැ වෙලා. දැන් ඒ මළ සිරුරට දින තුනක් ගතවෙලා. පෙරට වඩා වැඩියෙන් මළ සිරුර ඉදිමිලා. තොල් ඉදිමිලා. මුහුණ ඉදිමිලා. විරූපී වෙලා. කට විවර වෙලා. පෙරට වඩා කළු පාට වෙලා. දැන් මළ සිරුරට දින කීපයක් ගත වෙලා. මුළු මළ සිරුරම ඉදිමිලා. තොල් ඉදිමිලා. මුහුණ ඉදිමිලා. විරූපී වෙලා. කට ඇරිලා. ඇස් ඇරිලා. අත පය ඉදිමිලා. බඩ ඉදිමිලා ඉදිරියට නෙරා ඇවිල්ලා. දැන් මළ සිරුර තද නිල් පාට වෙලා කටින් සැරව ගලනවා. නාසයෙන් සැරව ගලනවා. කණ් වලින් සැරව ගලනවා. ඇස් වලින් සැරව ගලනවා. මුත‍්‍ර මාර්ගයෙන්, ගුද මාර්ගයෙන් සැරව ගලනවා. සම පුපුරලා තැන් තැන් වලින් සැරව ගලනවා.

මගේ ශරීරයත් මේ වගේමයි. කවදා හෝ මගේ ශරීරයටත් මේ ටිකම සිදුවෙනවා. අන් අයගේ ශරීරත් මේ විදිහටම සැරව ගලන තත්වයට පත්වෙනවා. සියලූදෙනාගෙම ශරීර මේ තත්වයට පත් වෙනවා. (මේ අයුරින් නැවත නැවත සිතමින් ඒ සටහන හොඳින් සිතට ගන්න.)

2. දැන් ඒ සොහොනේ දාපු මළ සිරුර සත්තු කනවා. කපුටන් ඇවිත් මළ සිරුර උඩ වහලා කොට කොටා කනවා. ඇස් උගුල්ලලා කනවා. හිවලූන් ඇවිදින් අත පය වලින් ඇද ඇද කනවා. බල්ලන් ඇවිත් මළ සිරුර එහාට මෙහාට අදිමින් කනවා. මළ සිරුර වටේ මස් කෑලි විසිරිලා. මළ සිරුරේ අත පය එහාට මෙහාට ඇඹරිලා. බඩවැල් එළියට ඇවිල්ලා. කුරුල්ලන් ඒවා ඇද ඇද කනවා.

මගේ ශරීරයටත් මේ ටිකම සිදුවෙනවා. කවදා හරි දවසක මගේ ශරීරයත් මේ තත්වයට පත්වෙනවා. අන් අයගේ ශරීරත් මේ විදිහටම සතුන් කා දමනවා. සියළු දෙනාගේම ශරීර මේ විදිහටම සතුන් කා දමනවා.

3. දැන් ඒ මළ සිරුරේ තැනින් තැන ඇට සැකිල්ල පෑදිලා. තැන් තැන්වල සත්තු කාලා ඉතිරි වුණ මස් රැඳිලා. මුළු ඇට සැකිල්ලම නහර වලින් වෙළිලා. ලේ වලින් තැවරිලා.

මගේ ශරීරයටත් මේ ටිකම සිදුවෙනවා. කවදා හරි දවසක මගේ ශරීරයත් මේ තත්වයට පත්වෙනවා. අන් අයගේ ශරීරත් මේ විදිහටම ඇටසැකිල්ල පෑදිලා දිරලා යනවා. සියළු දෙනාගේම ශරීර මේ තත්වයට පත්වෙනවා.

4. දැන් ඒ මළ සිරුර මුළුමනින්ම ඇට සැකිල්ල පෑදිලා. මස් චුට්ටක්වත් නෑ. මුළු ඇට සැකිල්ලම නහර වලින් එතිලා. ඇට සැකිල්ල ලේ තැවරිලා.

මගේ ශරීරයටත් මේ දෙයම සිදුවෙනවා. කවදා හෝ දවසක මගේ ශරීරයත් මස් නැති ලේ තැවරුන ඇටසැකිල්ලක් බවට පත්වෙනවා. අන් අයගේ ශරීරත් මේ විදිහමයි. සියලු දෙනාගේම ශරීර මේ තත්වයට පත්වෙනවා.

5. දැන් ඒ මළ සිරුරේ තියෙන්නේ ඇට සැකිල්ල විතරයි. ඇට සැකිල්ල නහර වලින් එතිලා. මස් චුට්ටක් වත් නෑ. ලේ සැරව නෑ. නහර වැලින් එකට බැඳුන ඇට සැකිල්ල විතරක් ඉතුරුවෙලා.

මගේ ශරීරයටත් මේ දෙයම සිදුවෙනවා. කවදා හෝ දවසක මගේ ශරීරයත් මේ තත්වයට පත්වෙනවා. අන් අයගේ ශරීරත් මේ තත්වයට පත්වෙනවා. සියලූ දෙනාගෙම ශරීර මේ තත්වයට පත්වෙනවා.

6. දැන් ඒ මළ සිරුරේ ඇට සැකිල්ල තැන් තැන් වල විසිරිලා. හිස් කබල එක පැත්තක. බෙල්ලේ ඇට එක පැත්තක. උරහිස් ඇට එක පැත්තක. ඉල ඇට තව පැත්තක. අත් ඇට තවත් පැත්තක. කොඳු ඇට පෙළ තව පැත්තක. උකුල් ඇට වෙනත් පැත්තක. කලවා ඇට තව දිහාවක. කෙණ්ඩා ඇට තව දිහාවක. පතුල් ඇට, පා ඇඟිලි ඇට වෙන පැත්තක. මුළු ඇට සැකිල්ල ම විසිරිලා ගිහිල්ලා.

මගේ ශරීරයටත් මේ දෙයම සිදුවෙනවා. මගේ ශරීරයේ ඇට සැකිල්ලත් මේ වගේම විසිරිලා යනවා. අන් අයගේ ශරීර වල ඇටසැකිලිත් මේ විදිහටම විසිරිලා යනවා. සියලු දෙනාගේම ඇට සැකිල්ල මේ විදිහටම විසිරිලා යනවා.

7. දැන් ඒ ඇට සැකිල්ලේ පාට හරියට සුදු පාට හක් ගෙඩියක පාට වගේ. තැන් තැන් වල විසිරුණු ඇට සියල්ලම හක් ගෙඩියක සුදු පාටට හැරිලා.

මගේ ශරීරයේ ඇට සැකිල්ලත් මේ විදිහටම සුදු පාටට හැරෙනවා. අන් අයගේ ශරීරවල ඇට සැකිල්ලත් මේ විදිහටම හක්ගෙඩියක පාටට හැරෙනවා. සියලු දෙනාගෙම ඇට සැකිළි මේ විදිහටම සුදු පාටට හැරිලා දිරලා යනවා.

8. දැන් ඒ ඇට කැබලි තැන් තැන්වල ගොඩ ගැහිලා. බොහෝ කල් ගතවුන ඇට කැබලි ටිකක්. ඒ ඇට කැබලි වෙන් කරලා හඳුනාගන්න බැහැ. ගොඩවල් ගැහුන, කල් ගතවෙච්ච සුදු පාට ඇට ගොඩක් විතරයි.

මගේ ශරීරයේ ඇට සැකිල්ලටත් මේ දෙයම වෙනවා. කවදා හරි මේ ශරීරයේ ඇට සැකිල්ලත් දිරලා ගොඩවල් හැදිලා තියේවි. අන් අයගේ ශරීරත් ඒ වගේමයි. සියලු දෙනාගේම ශරීරවල ඇට සැකිලි මේ විදිහටම දිරලා යනවා.

9. දැන් ඇට සැකිල්ලක් පේන්න නෑ. ඇට කැබැලි හොඳටම දිරලා ගිහිල්ලා. සුදු පාට හුණු වගේ කුඩු බවට පත්වෙලා. පොළොවට පස් වෙලා. ඒ ඇට කැබැලි හොඳටම දිරලා ගිහිල්ලා.

මගේ ශරීරයත් මේ විදිහටම පොළොවට පස් වෙලා දිරලා යනවා. අන් අයගේ ශරීරත් මේ විදිහටම දිරලා පොළොවට පස්වෙලා යනවා. සියලු දෙනාගේම ශරීර මේ විදිහටම දිරලා පොළොවට පස් වෙලා යනවා.

පූජ්‍ය කිරිබත්ගොඩ ඤාණානන්ද ස්වාමීන් වහන්සේ විසිනි