මහා අරහන්ත වන්දනාව – පොළොන්නරුව රන්කොත් වෙහෙරේදී

තුන්ලොවට ම අග්‍ර මහා ස්ථූපය අනුරාධපුර ස්වර්ණමාලී මහා සෑ රජාණන් වහන්සේ ය. වසර දහසකට අධික කාලයක් අනුරාධපුර රාජධානියේ මෙන්ම සමස්ත ලක්දිව්වැසි මිනිසුන්ට මහාසෑය ජීවමාන බුදුරජාණන් වහන්සේ බඳු විය. ඔවුහු මහාසෑය නිතර වන්දනා කළහ. පිදූහ. අපමණ පින් රැස්කර ගත්තාහුය. ඔවුන්ගේ මිනිස් දිවියට ප්‍රාණජීවය මහාසෑය යැයි ඔවුහු සිතූහ. එහෙත් සොළී ආක්‍රමණත් සමඟ පොළොන්නරුවට රාජධානි සංක්‍රමණය වීමත් සමඟ උදේ සවස මහාසෑය වඳිමින් පුදමින් සැනසුන ජනයාගේ ජීවිතයේ ලොකු අඩුවක්, අනාරක්ෂිත බවක්, බුදුරජාණන් වහන්සේගෙන් ඈත් වූ බවක් සිත්වලට දැනෙන්නට විය. ඒ සාංකාව බොහෝ දෙනාගේ සිත්වලින් තුරන් කිරීමට නොහැකි විය.

මහා පරාක්‍රමබාහු රජුගේ රූපවතී බිසව ඇතුළු අන්තඃපුර කාන්තාවෝ බොහෝ සැදැහැවත් වූහ. ඔවුන්ගේ මුල්වීමෙන් ද පොළොන්නරු ජනතාවගේ සිත්සතන් තුටු පහටු කිරීම පිණිස ද ඉතාමත් උත්කර්ශවත් අයුරින් ඉදිකළ මහාසෑය පොළොන්නරු මහාසෑය යි. එහි රන් කොතක් පැළඳූ හෙයින් “රන්කොත් වෙහෙර” යනුවෙන් ව්‍යවහාර වූවා සේ ම පොළොන්නරු යුගයේ සෙල්ලිපිවල ඇත්තේ “රතනචේතිය” (රුවන් සෑය) යන නාමය යි. මෙහි සම්පූර්ණ වැඩ නිම කරන ලද්දේ නිශ්ශංකමල්ල රජු විසිනි. උතුම් ධාතු තැන්පත් මේ මහා සෑය ගිහි පැවිදි සියලු දෙනා වඳිමින් කුසල් රැස්කර ගතයුතු බව සෙල්ලිපියක සඳහන් ය. පිහිටි රටට පද්මය “රතනචේතිය” බව ද සෙල්ලිපියක සඳහන් ය.

අනුරාධපුර උතුම් ස්වර්ණමාලී මහා සෑ රජාණන් වහන්සේ පිරිවරා මහ රහත්හු පවා අනේක බුදුගුණ කියමින් උපහාර දැක්වූහ. අදටත් එසේය. එහෙත් ඒ මහාසෑය පිරිවරා නිකෙලෙස් සිතින් මුනි සිරිපා වන්දනා කළ මේ ලක්දිව පහළ වූ, හෙළබස කතා කළ, ලක්දෙරණ මත වැඩුණු රුක්ගොමුවල බවුන් වැඩූ, ලක්දිව මං මාවත්වල පිඬු සිඟා වැඩිය අපේ ම ලේ පරපුරේ මහරහතන් වහන්සේලාගේ ගුණ කඳ ඇසුවෝ කවරහු ද?

තුන් ලොවට ම බුදුගුණ ඇසෙන මහාසෑයේ ආශීර්වාදයෙන් පොළොන්නරුවේ මහා සෑ රජුන් අභියස, රන්කොත් වෙහෙර වහන්සේ වටකොට, හෙළවැසි මහ රහතන් වහන්සේලා විෂයෙහි, මුනිසිරිපා දෝවනය කරගෙන සිප සැනසී, සිසිල් වී ගලන ජලයෙන් පුරවා, පැන් පාත්‍රා 24000ක් පූජා කරමින් තුන් යම් රාත්‍රියක් මුළුල්ලේ සිදුකෙරෙන මහා අරහන්තක වන්දනාවට පිනැත්තෝ සැදැහැ සිතින් පැමිණෙත්වා! ලක්දිව පහළ වූ සැබෑ රහතන් වහන්සේලාගේ ගුණකඳ අසා පින් පුරවා ගනිත්වා!